Bijna 2 op de 5 meisjes heeft nog nooit over het humaan papillomavirus (HPV) gehoord

Het pharmaceutische labo MSD België heeft aan de hand van een enquête, uitgevoerd door het onderzoeksbureau Ipsos (1), gepolst naar de algemene kennis en percepties over het papillomavirus (HPV) bij Belgische vrouwen. De resultaten van het onderzoek spreken voor zich: de kennis over HPV, de manieren waarop het virus kan worden opgelopen en de mogelijke risico’s hieraan verbonden zijn slecht gekend. 50% van de ondervraagde vrouwen en 25% van de meisjes blijkt slechts iets te weten over HPV en bijna 40% van de tieners heeft er zelfs nog nooit over gehoord. Er is dus een duidelijk gebrek aan informatie over HPV en de vaccinatie. Dit terwijl naar schatting tot 80% van de seksueel actieve vrouwen en mannen één of meerdere keren tijdens hun leven besmet geraakt met het papillomavirus (2).

Duidelijk gebrek aan kennis over het HPV en het verband met kanker

Volgens het onderzoek van MSD België heeft 50% van de ondervraagde vrouwen en 25% van de meisjes slechts een beperkte kennis over HPV. Bovendien heeft bijna 40% van de tieners nog nooit over het virus gehoord, hoewel deze de oorzaak is voor 9 baarmoederhalskankers op de 10 en een vaak voorkomende  kanker bij vrouwen is. In België wordt jaarlijks bij ongeveer 693 vrouwen baarmoederhalskanker vastgesteld (2). Er bestaan een 100-tal verschillende types humaan papillomavirussen, waarvan de meeste ongevaarlijk zijn maar er zijn ook bepaalde hoog-risico types die kankers kunnen veroorzaken (2). De respondenten lijken niet op de hoogte te zijn dat HPV verschillende kankers kan veroorzaken zoals anuskanker, vulvaire en vaginale kanker, alsook peniskanker en  mond-keelkanker. Velen weten ook niet dat HPV heel erg besmettelijk is. Het virus wordt namelijk niet doorgegeven via sperma of bloed, maar via huidcontact tijdens sexuele betrekkingen (3). Condooms bieden bovendien geen volledige bescherming tegen HPV. Vrouwen die nog maar pas seksueel actief zijn, worden dus het meest blootgesteld aan besmettingsgevaar (2).

Risico’s op HPV gerelateerde kanker verminderen dankzij vroegtijdige opsporing en vaccinatie

Uit de enquête blijkt dat 1 op de 3 respondenten het bestaan van het vaccin tegen HPV niet kent en dat 1 op de 10 jonge meisjes zelfs niet weet of ze al dan niet gevaccineerd is. Het vaccin verkleint nochtans het risico op baarmoederhalskanker met 90% (2). Bovendien vermindert het ook de kans op genitale wratten, één van de meest voorkomende, zichtbare gevolgen van HPV. Slechts 15% van de meisjes en 20% van de vrouwen die deelnam aan de enquête weet dat HPV genitale wratten kan veroorzaken, terwijl er in België jaarlijks ongeveer 18.000 gevallen worden vastgesteld (4). Vrouwen schamen zich en geraken gefrustreerd waardoor deze letsels vaak een grote impact hebben op het seksleven van de patiënten.

Om vrouwen afdoende te beschermen tegen HPV, is het noodzakelijk om de vaccinatie vroeg genoeg toe te dienen, vóór het eerste seksuele contact (waarbij ook aanrakingen zonder seksuele betrekking worden gerekend, gezien dit ook tot overdracht van het HPV kan leiden). De meeste baarmoederhalskankers kunnen worden vermeden. Enerzijds door preventief besmetting met het humaan papillomavirus te voorkomen door vaccinatie. Anderzijds, ingeval de baarmoederhals al besmet is, kan men de infectie en de reeds ontstane precancereuze letsels opsporen aan de hand van een uitstrijkje.

Sensibiliseren van jongs af aan is noodzakelijk

Stefanie, 29 jaar, getuigt over haar ervaring met het papillomavirus: "Pas na een jaar van lichamelijke klachten en gynaecologische controles werd de diagnose gesteld dat ik baarmoederhalskanker had. Ik bevond me reeds in het eindstadium (4) van het HPV-virus mét uitzaaiingen toen de ziekte vastgesteld werd. De gynaecologen dachten nog eerder aan een SOA dan dat ze zich konden inbeelden dat zo'n jong meisje als ik kanker had. Ik ben teleurgesteld in de seksuele voorlichting die we ontvingen op school: we werden noch geïnformeerd over deze ziekte, noch op de hoogte gebracht van het bestaan van een vaccin. De verantwoordelijkheid voor de bewustwording ligt volgens mij in de eerste plaats bij de docenten, ouders en dokters. Jonge meisjes moeten reeds op jonge leeftijd gesensibiliseerd worden over het HPV-virus en het vaccin. Alleen door vaccinatie, preventieve screening en opvolging kan baarmoederhalskanker vermeden worden."

Vaccinatie tegen HPV: mythe en werkelijkheid

Volgens de studie van MSD België denkt 25% van de jonge meisjes en vrouwen dat er door vaccinatie tegen HPV serieuze bijwerkingen kunnen optreden. Bijwerkingen zijn de belangrijkste reden voor moeders om hun kinderen niet te vaccineren tegen het humaan papillomavirus. Nochtans hebben wetenschappelijke studies bewezen dat vaccinatie op een significante manier het risico vermindert op het ontwikkelen van precancereuze letstels bij gevaccineerde meisjes. Daarnaast beschouwt de World Health Organization het HPV vaccin als extreem veilig (7).

Vaccinatie uitbreiden naar jonge mannen

In tegenstelling tot wat wordt gedacht, kunnen ook jongens het HPV-virus oplopen (4). Vandaag wordt dan ook de vraag gesteld om ook hen te vaccineren. De studie van MSD laat zien dat 70% van de ondervraagde adolescenten en 60% van de moeders van jongens zich niet bewust is van het feit dat ook jongens en mannen met het virus kunnen worden besmet. Nochtans is ongeveer 60% van de ondervraagde moeders voorstander om te vaccineren tegen HPV  op school. Als men de jongens ook zou vaccineren, zoals het geval al is in verschillende landen in Europa, is een groter deel van de bevolking ingeëent waardoor  het risico op verspreiding van het virus dus vermindert. Bovendien beschermen we jongens hiermee ook tegen ziektes die veroorzaakt worden door het HPV zoals peniskanker, anuskanker en mond- en keelkanker, die de laatste jaren een sterke opmars kennen.

-----------

1. National Cancer Institute : HPV and Cancer (https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/infectious-agents/hpv-fact-sheet, geraadpleegd op 7 september 2017)
2. Survey uitgevoerd in samenwerking met het onderzoeksbureau Ipsos in juli 2017, bij 1.752 Belgische vrouwen en adolescente meisjes op verzoek van MSD België.
3. HPV - Humaan Papillomavirus (http://www.rivm.nl/Onderwerpen/H/HPV_Humaan_Papillomavirus, geraadpleegd op 07 september 2017)
4. Hartwig et al., Estimation of the epidemiological burden of HPV-related anogenital cancers, precancerous lesions, and genital warts in women and men in Europe: Potential additional benefit of a nine-valent second generation HPV vaccine compared to first generation HPV vaccines, Elsevier Papillomavirus Research (2015;1: 90-100)
5. Center for Disease Control and Prevention : CDC Fact Sheet ‘Incidence, Prevalence, and Cost of Sexually Transmitted Infections in the United States’ (https://www.cdc.gov/std/healthcomm/fact_sheets.htm, geraadpleegd 07 september 2017)
6. Gardasil 9 : 9-valent humaan papillomavirusvaccin (http://www.ema.europa.eu/docs/nl_NL/document_library/EPAR_-_Summary_for_the_public/human/003852/WC500189114.pdf , geraadpleegd op 07 september 2017)
7. http://www.who.int/vaccine_safety/committee/reports/June_2017/en/