12 november – Wereld Longontsteking Dag: Te weinig preventie van longontsteking bij volwassenen

Op 12 november vindt de Wereld Longontsteking Dag plaats. Die werd in 2009 in het leven geroepen door de Wereld Gezondheidsorganisatie. Ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van deze dag, zet MSD België samen met pneumologen de ziekte bij volwassenen in de kijker. In België zorgt een longontsteking jaarlijks voor gemiddeld 5800 ziekenhuisopnames en ongeveer 430 sterfgevallen (1).  Nieuwe cijfers uit onderzoek van KU Leuven tonen dat er slechts 12% van de volwassenen ouder dan 65 jaar gevaccineerd is tegen een veel voorkomende vorm van longontsteking (2).  Dat cijfer is verontrustend laag.

Winter is hoogseizoen van longontstekingen

Een longontsteking kan veroorzaakt worden door een virus, een bacterie of een schimmel. In een derde van de gevallen is de bacterie pneumokok de boosdoener. De eerste symptomen zijn erg onaangenaam; hoge koorts, een zware en droge hoest, en kortademigheid die de dagelijkse activiteiten verstoort. Gemiddeld duurt het twee weken om te herstellen, maar dat wordt vaak gevolgd door een langere rustperiode. Bovendien kan het bij kwetsbare personen voor complicaties zorgen. Zij hebben enerzijds een verhoogd risico op een pneumokokken-infectie en anderzijds zijn de gevolgen van de infectie ook ernstiger (1).

Ongeveer 430 sterfgevallen door pneumokokken in België (1) 

Een infectie met pneumokokken is niet zo onschuldig als het lijkt, en al zeker niet bij 50-plussers. De infectie kan bij hen ernstige gevolgen hebben(1). Het zorgt jaarlijks voor ongeveer 5800 ziekenhuisopnames en leidt tot circa 430 sterfgevallen bij personen ouder dan 50 (1). Dat brengt in België een jaarlijkse kost met zich mee van 33 miljoen euro voor de behandeling en de schadelijke gevolgen van pneumokokkenziekten bij 50-plussers¹.  Nochtans kan vaccinatie bescherming bieden tegen de meest voorkomende vormen van bacteriële longontsteking.

“We schatten dat het aantal gevallen van longontsteking met 30% stijgt in de winter (3), een echt hoogseizoen dus. Een spijtige zaak, want via vaccinatieprogramma’s kunnen we ouderen optimaal beschermen tegen pneumokokken. Het pneumokokkenvaccin verdient evenveel aandacht als het griepvaccin, want het is niet enkel voor kinderen, maar ook voor volwassenen met een verhoogd risico. De vaccinatiegraad is erg laag, slechts 12% van de volwassenen ouder dan  65 jaar laat zich vaccineren in vergelijking met bijna 40% tegen griep (2).  Longontstekingen blijven de kop opsteken...,” vertelt Professor Matheï, Professor huisartsgeneeskunde aan de KU Leuven. “Bij personen met een verhoogd risico (hartlijden, longlijden, diabetes, etc.) ouder dan 65 jaar zijn de verschillen nog opvallender: meer dan 60% laat zich vaccineren tegen de griep, terwijl slechts 27% zich laat vaccineren tegen pneumokokken."

Werk aan de winkel om drempel voor vaccinatie te verlagen

Professor Matheï, Professor huisartsgeneeskunde aan de KU Leuven, legt uit: "Vergeleken met de rest van West-Europa zijn we een slechte leerling. Vaccinatie voor pneumokokken is een beetje de zwakke schakel in de preventie van ziektes bij volwassenen, zeker in vergelijking met griepvaccinatie. Nochtans kan de arts het vaccin gelijktijdig toedienen met het griepvaccin, daar is geen enkele belemmering voor (4). Het is hoog tijd om een tandje bij te steken… We stellen echter wel verschillende barrières vast om over te gaan tot vaccinatie, zowel bij de arts als bij de patiënten. Een groot probleem is dat de patiënt het nut er niet van in ziet. Hoewel een infectie ernstige gevolgen kan hebben. Voor personen ouder dan 85 jaar kan het sterftecijfer zelfs oplopen tot 40%(4). Dit is erg verontrustend en dat cijfer willen we naar omlaag halen. We moeten dringend actie ondernemen en meer info verstrekken om de kennis te verhogen zowel bij de patiënt als bij de artsen."

#WorldPneumoniaDay

***

(1) KCE Report 274As HTA. Synthese: Welke pneumokokken vacinatie bij ouderen?https://kce.fgov.be/sites/default/files/atoms/files/KCE_274A_Synthese_Pneumokokken_0.pdf - Geraadpleegd op 23 oktober 2019.
(2) Matheï, C. Pneumococcen vaccinatie bij volwassenen :de kloof tussen richtlijn en praktijk, gepresenteerd op de 42ste Wintermeeting van de Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie, Oostende, 22 februari 2019.
(3) Pneumonie. https://www.creapharma.ch/pneumonie.htm. Geraadpleegd op 23 oktober 2019.
(4) Vaccinatie tegen pneumokokken (volwassenenen). Advies 9210 van de Hoge Gezondheidsraad, https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/19100960/Vaccinatie%20tegen%20pneumokokken%20-%20volwassenen%20%282014%29%20%28HGR%209210%29.pdf, Geraadpleegd op 23 oktober 2019.